Tulipany mało holenderskie

Skąd pochodzą tulipany? Z Holandii? W rzeczywistości nie. Holandia stała się wraz z Francją największymi producentami tulipanów, szczególnie różnych odmian o zróżnicowanej morfologii kwiatów, zwiększonej odporności na patogeny itd. Współcześnie znane tulipany najprawdopodobniej mają swoje główne źródło w pasmach górskich Tienszan i Pamiro-Ałaj w Azji Centralnej, kolejne w Kaukazie. Z końcem XVI wieku dostarczono tulipany z Turcji do Holandii, by w 1630 osiągnąć niesamowitą popularność oraz wysokie ceny. Jaki był gatunek / gatunki wyjściowe dla znanych i wyprowadzonych wówczas kultywarów? Nie wiadomo. Zgrupowano je pod nazwą Tulipa gesneriana  i do dziś wiele odmian wywodzi się z tej grupy. Kolejną grupę stanowią hybrydy powyższych i tulipanów Fostera (Tulipa fosteriana) (hybrydy Darwina). Ten ostatni pochodzi z Afganistanu i Tadżykistanu, zatem również z Azji. Współcześnie nie sposób znaleźć oryginalne tulipany Fostera, gdyż sprzedawane pod tą nazwą są w rzeczywistości odmianami i mieszańcami. Liczność kultywarów należących do obu wspomnianych grup to ponad 1100.

Rodzaj Tulipa dzielono na dwa podrodzaje:

1. Tulipa z pięcioma sekcjami: Clusianea, Eichleres, Kopalkowskiana, Tulipanum,

2. Tulipa,Eriostemones z trzema sekcjami: Biflores, Sylvestres, Saxatiles.

Badania genetyczne przeprowadzono ostatnimi laty nie popierają powyższego podziału i zaproponowano wydzielenie czterech podrodzajów: Tulipa, Eriostemones, Clusiane, Orithyia. Ponieważ istnieje wysokie prawdopodobieństwo istnienia niewykrytych dotąd mieszańców zaniechano dalszych podziałów.

Poza wymienionymi tulipanami o pochodzeniu azjatyckim, znamy również gatunki europejskie: tulipan skalny (T. saxatilis) (Grecja, Turcja) czy tulipan dziki (Tulipa sylvestris) (Eurazja). Jednak nie da się zaprzeczyć, że zdecydowana większość gatunków tulipanów pochodzi z Azji.

W ogrodnictwie podział ma się następująco:

1. tulipany pojedyncze wczesne
2. tulipany pełne wczesne
3. tulipany Triumph
4. tulipany mieszańce Darwina
5. tulipany Crispa
6. tulipany Viridiflora
7. tulipany liliokształtne
8. tulipany pojedyncze późne
9. tulipany Rembrandta
10. tulipany papuzie
11. tulipany pełne późne
12. tulipany Kaufmana (pochodzą od T. kaufmanniana)
13. tulipany Fostera (pochodzą od Tulipa fosteriana)
14. tulipany Greiga (pochodzą od T. greigii)
15. pozostałe gatunki botaniczne

Przy niewiele ponad 70 gatunkach tulipanów kilkanaście tysięcy kultywarów robi wrażenie i zarazem pokazuje jak wielki wpływ na przyrodę może mieć człowiek. Jako źródło swojego rodzaju fascynacji, jak i przestrogi.

Przydatna literatura:

Jaap M. Van Tuyl & Marjan G.M. van Creij. 2007. Chapter 23. TULIP. Tulipa gesneriana and T. hybrids. W: Anderson N. O. (red.) 2007. Flower Breeding and Genetics: Issues, Challenges and Opportunities for the 21st Century. Springer.

• « poprz.
• nast. »