Zajęcia dla starszych klas szkoły podstawowej
Temat 1. Owady - festiwal różnorodności.
Czas trwania: 45-60 minut.
Koszt: 300 zł (za grupę).
Przebieg zajęć:
1) Charakterystyka owadów i ich podstawowej morfologii.
2) Pogadanka o rodzimych owadach.
3) Rola owadów w ekosystemie.
4) Pokaz żywych okazów owadów egzotycznych. Omówienie wybranych przystosowań i ciekawostek ich dotyczących.
Temat 2. Aparat gryzący owada w elementach.
Czas trwania: 120 minut.
Koszt: 300 zł (za grupę).
Przebieg zajęć:
1) Uczeń otrzymuje karaczana (domyślne gatunki: karaczan turecki, blady lub zielony) zakonserowanego w alkoholu etylowym.
2) Na potrzeby zajęć uczeń otrzymuje szpilki entomologiczne.
3) Uczeń otrzymuje szkiełko podstawowe i nakrywkowe.
4) Prowadzący wprowadza uczniów w budowę aparatu gębowego gryzącego owadów.
5) Następnie uczeń samodzielnie preparuje aparat gębowy karaczana, rozkładając jego elementy na szkiełku podstawowym.
6) Prowadzący nanosi na szkiełko podstawowe kroplę balsamu kanadyjskiego lub solakrylu.
7) Uczeń rozkłada elementy aparatu gębowego w kropli balsamu / solakrylu i zamyka szkiełkiem nakrywkowym.
8) Jeżeli placówka zapraszająca udostępni do zajęć mikroskopy stereoskopowe - uczeń ogląda swój preparat pod mikroskopem.
9) Wykonany preparat uczeń zabiera na pamiątkę.
Temat 3. Podstawy rozpinania owadów.
Czas trwania: 120 minut.
Koszt: 300 zł (za grupę).
Przebieg zajęć:
1) Prowadzący wprowadza uczniów w tematykę rozpinania owadów i podstawy muzealnictwa przyrodniczego.
2) Uczeń otrzymuje martwy okaz owada (np. karaczan zielony), podłoże (np. styropian) i szpilkę entomologiczną.
3) Zgodnie z instrukcją przedłożoną przez prowadzącego uczeń rozpina otrzymany okaz przy pomocy szpilek krawieckich*
4) Podsumowanie pracy uczniów.
Fachowo rozpina się owady za pomocą szpilek entomologicznych, różnych rozmiarów. Na zajęciach uczniowie rozpinają owady za pomocą szpilek krawieckich, które są po pierwsze znacznie tańsze, a po drugie łatwiej dostępne ("metoda domowa").
*Aby zredukować koszt zajęć oraz dostosować liczbę szpilek do grupy, GRUPA ZAOPATRUJE SIĘ SAMA W SZPILKI KRAWIECKIE. Prowadzący rozdaje każdemu uczniowi w ramach zajęć szpilkę entomologiczną, którą przymocowany zostanie owad do podłoża. Średnio na owada, zatem i ucznia, należy liczyć 25 szpilek.
Wszystkie rozpięte owady zostają na pamiątkę, do dyspozycji placówki lub uczniów.
Temat 4. Zbiory przyrodnicze w świecie cyfryzacji. Czy nadal mają sens?
Czas trwania: 45-60 minut.
Koszt: 100 zł (za grupę).
Zajęcia dyskusyjne z wykorzystaniem materiału przyrodniczego.
W XXI wieku wykazujemy tendencję do przesytu elektroniką na każdym etapie życia, jak i w otaczającym nas środowisku. Chcemy podglądać orły, w muzeum likwidować szkielety, tworzyć centra edukacji przyrodniczej wyposażone głównie w interaktywne urządzenia. Ale czy te praktyki są w stanie zastąpić klasycznie nauczane przyrodoznawstwo? Czy są w stanie wyprzeć stosowane od setek lat metody badawcze? Czy kolekcja fotografii jest w stanie zastąpić zielnik, a wirtualny model 3D szkielet na ekspozycji? Czy nie powinno być jednak tak, że nowe uzupełnia stare, aby pozwolić lepiej zrozumieć rozmaite aspekty świata przyrody ożywionej i nieożywionej?
Temat 5. Świat karaczanów.
Czas trwania: 45-60 minut.
Koszt: 300 zł (za grupę)
Karaczany nie cieszą się dobrą sławą. Na ogół kojarzymy z nimi tzw. karaluchy - pospolicie nazywa się tak obce gatunki karaczanów chętnie bytujących w naszych mieszkaniach. Dzieje się tak dlatego, że nie są w stanie przetrwać zimy w naszym klimacie. Ta stara ewolucyjnie grupa owadów charakteryzuje się typową budową, ale też różnymi strategiami rozwoju, a dzięki swej liczności stanowią bardzo istotną bazę pokarmową dla wielu grup zwierząt. W Polsce zaś, o czym mało kto wie, występują dziko zadomki, niewielkie karaczany zamieszkujące nasze lasy, łąki i polany...
O tym i nie tylko dowiedzą się uczestnicy zajęć, w których udział biorą również żywe karaczany, które można wziąć na ręce (z wyjątkiem tych latających i drobnych, które łatwo mogłyby uciec ;), przyjrzeć im się z bliska i ocenić, czy faktycznie zasługują na swe złe imię!
Temat 6. Nie tylko pszczoły zapylają, czyli obrazkowate – ciekawe rośliny.
Zajęcia dostępne cyklicznie - zależne od kwitnienia roślin
Czas trwania: 45-60 minut.
Koszt: 100 zł (za grupę).
Obrazkowate (Araceae) to rośliny często nam towarzyszące w domu i mieszkaniu: anturium, filodendron, skrzydłokwiat, czy nawet zamiokulkas. W ogrodach zaś coraz częściej zaczynamy uprawiać niezwykle ciekawe rośliny, jakimi są m.in. drakunkulusy. Poteżne kwiatostany przypominające wyglądem pojedynczy kwiat skrywają w sobie rozmieszczone w dwóch piętrach kwiaty żeńskie i męskie. Drakunkulusy, jak i liczne inne gatunki należące do omawianej rodziny emitują zapach mający wabić zapylaczy. I nie są nimi pszczoły :)
Czy znane jest Wam pojęcie asymetrycznego mutualizmu? W edukacji szkolnej nie mówi się o tego typu interakcji, a szkoda, bo dowodzi jeszcze bardziej o bogactwie zależności ekologicznych zachodzących w przyrodzie. Czy wiecie, że niektóre rośliny emitują ciepło? Po co?
Temat 7. Chronić przyrodę czy środowisko? Dyskusja problemowa.
Czas trwania: 60 minut.
Koszt: 100 zł (za grupę).
Nie ulega wątpliwości, że człowiek od zawsze wpływa na otaczający go świat, zmieniając wyraźnie środowisko. Zmiany te związane są z różnymi sferami życia i mimo wiedzy, jaką dziś dysponujemy, nadal prowadzona jest rabunkowa gospodarka wobec przyrody.
No właśnie, środowisko, przyroda, ekologia, ochrona przyrody i ochrona środowiska. To popularne pojęcia, stosowane powszechnie w hasłach reklamujących rozmaite produkty i usługi, doskonale łapiące wrażliwe serca i umysły oraz weryfikujące znieczulicę wobec tych haseł.
Co chronić? Środowisko, przyrodę? Co to znaczy, że produkt został wytworzony w ekologiczny sposób? Czy my i przyroda jesteśmy w stanie przeżyć w świecie, w którym wieżowce wyrastają na łąkach, lasy traktowane są głównie jako uprawy drzew, a nie ekosystem?
Zachęcam do dyskusji z młodzieżą, by zbadać ich punkt widzenia. Tak istotny, gdyż to ci młodzi ludzie już niebawem będą odgrywać swe role na deskach teatru życia. Kto wie, być może wśród nich będą osoby podejmujące kluczowe decyzje. A te nigdy nie są bez znaczenia dla kolejnych pokoleń.
Temat 8. Sosna, świerk, choinka. Znajdź różnice.
Czas trwania: 45-60 minut.
Koszt: 200 zł (za grupę).
Grupa docelowa: uczniowie klas I-VIII.
Opis zajęć: Coraz rzadziej obserwuje się u dzieci i młodzieży znajomość podstawowych gatunków roślin drzewiastych, nie mówiąc o zielnych. Jak wyglądają szyszki sosen, świerków i innych roślin nagozalążkowych? To podstawowe zadanie, znane nauczycielom, jak i uczniom. Niestety realizowane głównie na papierze. A przecież świat roślin nagonasiennych jest znacznie bogatszy! Dlaczego nie pokazać go dzieciom? Niechaj dotkną rozmaite szyszki, porównają je między sobą i poznają skrawek szyszkowego królestwa. Czy igły różnią się między sobą? Jak odróżnić igły sosen od świerka? Po ile zebrane są w pęczkach igły sosen? Czy choinki rosną w lesie? Tak wiele pytań i tak wiele odpowiedzi!
Odsłony: 14204