Za wcześnie na krwiściągi!
Ostatnio coraz częściej na różnych forach widzę ścinane i zbierane pędy z kwiatostanami krwiściągów lekarskich Sanguisorba officinalis. To bardzo niedobrze dla pewnych motyli...
Otóż są u nas w kraju gatunki motyli z rodziny modraszkowatych, dla których kwitnące krwiściągi oraz występowanie mrówek z rodzaju wścieklica (Myrmica) stanowi podstawę dla rozwoju i zamknięcia cyklu życiowego. Są to modraszek nausitous (Phengaris nausithous syn. Maculinea nausithous) i modraszek telejus. Bardzo krótko żyjące dorosłe motyle po odbyciu kopulacji przystępują do składania jaj. Samice w tym celu wybierają kwiatostany krwiściągów. To w nich właśnie rozwijają się małe gąsienice, które po zakończeniu tego etapu życia opadają na glebę. Tam wyczekują robotnic wścieklic, które starają się nakłonić do adopcji. W tym celu wydzielają kroplę z wabiącymi substancjami. Po udanej adopcji mrówki zabierają gąsienice do mrowiska, gdzie rozpoczyna się kolejny etap życia młodych motyli. Gąsienice są bowiem myrmekofilne, tzn. odżywiają się jajami i larwami mrówek, jak również pokarmem znoszonym do gniazda. Wiosną - po przezimowaniu - dochodzi do przepoczwarczenia, a latem dorosłe motyle opuszczają gniazda mrówek.
JEŻELI KRWIŚCIĄGI NA ŁĄKACH Z WYMIENIONYMI MOTYLAMI SKOSIMY PRZEDWCZEŚNIE, NIE ROZWINIE SIĘ JEDYNE W CIĄGU ROKU POKOLENIE TYCHŻE!
Krwiściągi są cenione jako surowiec zielarski, niektórzy się uśmiechają, że właściwie na mało co nie pomaga, ale nim zbierzecie kwiatostany, dowiedzcie się, czy nie zbieracie ich czasem na stanowiskach z nausitousem i telejusem! Dla prawidłowego rozwoju tych motyli są potrzebne naprawdę specyficzne warunki, samo występowanie krwiściągów nie wystarczy, potrzebne są również wścieklice.
Zalesianie łąk z krwiściągami, nadmierny wypas zwierząt, osuszanie tych łąk i w następstwie ich przekształcanie, zbyt intensywne użytkowanie rolne, w tym zbyt częste i zbyt szybkie pozyskanie siana - to główne zagrożenia dla tych modraszków. Najlepiej nie ścinać krwiściągów nie szybciej niż w połowie sierpnia, a jeszcze lepiej zacząć dopiero we wrześniu. Oba gatunki są istotne z punktu widzenia europejskiej sieci Natura 2000 i ich obecność może stanowić jeden z ważniejszych argumentów za ustaleniem specjalnego obszaru ochrony siedlisk, jak również z punktu widzenia krajowych form ochrony przyrody wybranej formy obszarowej. Modraszek nausitous i telejus należą do bardzo blisko spokrewnionych gatunków (siostrzanych) i choć mają bardzo podobną biologię, to zauważa się ewolucyjne pewne rozsunięcie w obrębie niszy ekologicznej. Dla przykładu telejus składa jaja na jeszcze niedojrzałych kwiatostanach krwiściągów, z kolei nausitous na w pełni czerwonych. Dostrzega się też pewne preferencje w stosunku do wyboru rośliny żywicielskiej na stanowisku czy współwystępowania z danym konkretnym gatunkiem wścieklic. W gorszej sytuacji populacyjnej jest telejus. Odróznicie je po tym, że telejus ma dwa rzędy plamek na spodzie skrzydeł II pary, a nausitous jeden rząd (na zdjęciu).
Wspomóż:
