Światowy Dzień Dzikiej Przyrody 2024
Piękna niedziela i piękny Światowy Dzień Dzikiej Przyrody. 51 lat temu, 3 marca 1973 roku podpisano Konwencję o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (znana szerzej jako CITES lub Konwencja Waszyngtońska).
Z tej okazji odniosę się do swojego ostatniego filmu spod szczątków Dębu Napoleon (kliknij).
Poniżej trzy sadzonki dębów bezszypułkowych Quercus petraea. Wszystkie trzy mają pięć lat, żołędzie były pozyskane z tego samego drzewa, rosły od początku obok siebie. Gleba, w której zostały posadzone (uprawa w gruncie, nie donicy) to dosłownie żółty piach. Nieco próchnicy w górnej warstwie, czyli bardzo ubogo. Przetrwały dwa lata mocnej suszy - oczywiście podlewane, ale wbrew pozorom niezbyt często i niezbyt obficie. Nawożenie? Raz do roku wiosną, w ciągu ostatnich dwóch lat jeszcze latem. Niewielkie ilości nawozu ogólnoskładnikowego. Spójrzcie na dwie cechy: 1) długość korzenia, 2) wysokość roślin.
Adn. 1) Słaba gleba, ponadto przepuszczalna, powoduje, że woda ucieka szybko. Wnika wgłąb, co dla młodej rośliny stanowi znaczne wyzwanie. Gdyby jednak obficie i często podlewać, do tego nawozić, młode drzewo dokona innego "wyboru" niż wydłużanie korzenia. Z pewnością w takich komfortowych warunkach korzeń byłby krótszy, mimo że palowy, ale jednocześnie zasoby i energia skierowane byłyby w wysokość pędu, stopień rozgałęzienia, czy wielkość liści. Tzw. "trade-off" - coś kosztem czegoś (nie "coś za coś").
Adn. 2) Mimo że pochodzenie tych trzech dębów jest identyczne, to nie do końca to prawda, bo mają one mniej więcej połowę tych samych wersji genów po swym rodzicu. Reszta DNA została odziedziczona po innym osobniku, który zapylił wyjściowy dąb. A zatem jest realna szansa, że mamy tu trzy zróżnicowane genetycznie dęby. Ponadto rosły one bezpośrednio obok siebie wraz z innymi, dziś nie wykopanymi. Konkurowały więc nie tylko o wodę i związki mineralne, ale także o dostęp do światła słonecznego. Widać tu, kto wygrał ten wyścig.
Puenta. Tak jak powiedziałem to w swoim poprzednim materiale, nie każde drzewo ma szansę dożyć tak sędziwego wieku jak Dąb Napoleon. W ciągu setek lat dochodzi do wielu wydarzeń. Wśród nich cała masa zagraża życiu i zdrowiu organizmów żywych. Co więcej, nie każde drzewo ma też szansę na osiągnięcie takiego wieku i wymiarów, ponieważ nie jest do tego predestynowane genetycznie. Losowych przypadków jest cała masa, od zagryzania młodego drzewa przez jelenia, przez pożar, suszę, po zamarcie na skutek żerowania owadów i pozyskanie przez człowieka. Możliwych scenariuszy "co by było, gdyby..." jest wiele. Kto wie, gdyby te trzy dęby pozostawić sobie - może być się dwa lub trzy zrosły. A może ten najwyższy na tyle stłamsi pozostałe w pogoni za światłem, że wygrałby wszystko? Wreszcie, może ten najszybszy wygrałby wszytko tylko do pewnego momentu, gdy to właśnie on zostanie zgryziony lub ścięty, a ten niepozorny malec przez lata walcząc o każdy rok życia, wystrzeliłby w górę, gdy tylko zaszłaby taka okazja i nieoczekiwanie zdominował przestrzeń wokół z biegiem lat?
Dzika przyroda to nie tylko uniesienia, estetyka, krajobraz, źródło surowca, czy pożywienia.
To nasz świat, do którego należymy od samego początku i nie mamy wcale innego, tego drugiego. Pamiętajmy o tym i pomagajmy tak, aby go nie stracić.
Wspomóż:
