Tulipany mało holenderskie
Skąd pochodzą tulipany? Z Holandii? W rzeczywistości nie. Holandia stała się wraz z Francją największymi producentami tulipanów, szczególnie różnych odmian o zróżnicowanej morfologii kwiatów, zwiększonej odporności na patogeny itd. Współcześnie znane tulipany najprawdopodobniej mają swoje główne źródło w pasmach górskich Tienszan i Pamiro-Ałaj w Azji Centralnej, kolejne w Kaukazie. Z końcem XVI wieku dostarczono tulipany z Turcji do Holandii, by w 1630 osiągnąć niesamowitą popularność oraz wysokie ceny. Jaki był gatunek / gatunki wyjściowe dla znanych i wyprowadzonych wówczas kultywarów? Nie wiadomo. Zgrupowano je pod nazwą Tulipa gesneriana i do dziś wiele odmian wywodzi się z tej grupy. Kolejną grupę stanowią hybrydy powyższych i tulipanów Fostera (Tulipa fosteriana) (hybrydy Darwina). Ten ostatni pochodzi z Afganistanu i Tadżykistanu, zatem również z Azji. Współcześnie nie sposób znaleźć oryginalne tulipany Fostera, gdyż sprzedawane pod tą nazwą są w rzeczywistości odmianami i mieszańcami. Liczność kultywarów należących do obu wspomnianych grup to ponad 1100.
Rodzaj Tulipa dzielono na dwa podrodzaje:
1. Tulipa z pięcioma sekcjami: Clusianea, Eichleres, Kopalkowskiana, Tulipanum,
2. Tulipa,Eriostemones z trzema sekcjami: Biflores, Sylvestres, Saxatiles.
Badania genetyczne przeprowadzono ostatnimi laty nie popierają powyższego podziału i zaproponowano wydzielenie czterech podrodzajów: Tulipa, Eriostemones, Clusiane, Orithyia. Ponieważ istnieje wysokie prawdopodobieństwo istnienia niewykrytych dotąd mieszańców zaniechano dalszych podziałów.
Poza wymienionymi tulipanami o pochodzeniu azjatyckim, znamy również gatunki europejskie: tulipan skalny (T. saxatilis) (Grecja, Turcja) czy tulipan dziki (Tulipa sylvestris) (Eurazja). Jednak nie da się zaprzeczyć, że zdecydowana większość gatunków tulipanów pochodzi z Azji.
W ogrodnictwie podział ma się następująco:
- tulipany pojedyncze wczesne
- tulipany pełne wczesne
- tulipany Triumph
- tulipany mieszańce Darwina
- tulipany Crispa
- tulipany Viridiflora
- tulipany liliokształtne
- tulipany pojedyncze późne
- tulipany Rembrandta
- tulipany papuzie
- tulipany pełne późne
- tulipany Kaufmana (pochodzą od T. kaufmanniana)
- tulipany Fostera (pochodzą od Tulipa fosteriana)
- tulipany Greiga (pochodzą od T. greigii)
- pozostałe gatunki botaniczne
Przy niewiele ponad 70 gatunkach tulipanów kilkanaście tysięcy kultywarów robi wrażenie i zarazem pokazuje jak wielki wpływ na przyrodę może mieć człowiek. Jako źródło swojego rodzaju fascynacji, jak i przestrogi.
Przydatna literatura:
Jaap M. Van Tuyl & Marjan G.M. van Creij. 2007. Chapter 23. TULIP. Tulipa gesneriana and T. hybrids. W: Anderson N. O. (red.) 2007. Flower Breeding and Genetics: Issues, Challenges and Opportunities for the 21st Century. Springer.
Hits: 10574