"Dąb Chrobry" i skrzydłorzech
Może i pogoda niezbyt słoneczna i mało zachęcająca nam dziś towarzyszyła, ale jednak z końcem roku wybraliśmy się z Gabrysiem dosłownie o paznokieć za województwo lubuskie - do Piotrowic, aby odwiedzić szczątki do niedawna najstarszego dęby szypułkowego Quercus robur L. w kraju, a mianowicie "Dębu Chrobry".
"Dąb Chrobry" podobnie jak "Dąb Napoleon" stanowił przyrodniczą chlubę kraju i regionu. Odpowiednio najstarszy i nagrubszy przedstawiciel gatunku nie miał jednak szczęścia, a konkretnie do podpalaczy. Szczątki "Napoleona" znajdują się w pobliżu miejscowości Tarnawa w gminie Zabór koło Zielonej Góry, z kolei "Dąb Chrobry" spod Piotrowic administracyjnie znajduje się na terenie województwa lubuskiego, choć same Piotrowice już nie. Niestety oba fantastyczne pomniki przyrody doznały obrażeń od ognia niejednokrotnie w ciągu swych żywotów. "Dąb Chrobry" jednak przetrwał podpalenie, ale spore zniszczenia oraz powtarzające się sezony suszy hydrologicznej dokonały dzieła i odebrały nadzieję i życie temy świadkowi historii. Dziś można podziwiać już tylko pozostałości chwały do niedawna najstarszego dębu w Polsce, choć i tak okazalsze niż w przypadku "Dębu Napoleon" (zobacz tutaj).
Wracając z Piotrowic do domu wybraliśmy drogę przez Szprotawę. Tam na chwilę zajrzeliśmy do pomnika przyrody - skrzydłorzecha kaukaskiego Pterocarya fraxinifolia (Lamb.) Spach; z tego co pamiętam jest to jedyny okaz gatunku w województwie lubuskim chroniony jako pomnik przyrody, choć nie jedyny okaz warty uwagi. Niektóre (co typowe) występują na obszarach historycznych założeń parkowych i są wobec tego objęte ochroną konserwatorską. Niektórzy upatrują w gatunku potencjał ekspansywności, nawet inwazyjności, choć ciężko dostrzec grupy skrzydłorzechów kaukaskich poza miejscem ich lokalnego i punktowego występowania. Czas z pewnością pokaże nam, czy faktycznie może być on w naszych warunkach (które stale się przekształcają) inwazyjną rośliną. Paradoks jednak jest taki, że w swym naturalnym zasięgu nie ma lekko. Obecnie IUCN klasyfikuje gatunek jako narażony na wymarcie (VU, Vulnerable). Wszystko przez kurczenie lasów, których jest składnikiem oraz typowe już zanikanie siedlisk. Rozwój baz turystycznych, wypas zwierząt, wyrąb pod cele zagospodarowania i rolnictwo odbierają przestrzeń i gatunek zanika w Azerbejdżanie, Gruzji, Iranie i Turcji w paśmie Kaukazu.
SKRZYDŁORZECH KAUKASKI PTEROCARYA FRAXINIFOLIA ZE SZPROTAWY:
Wspomóż:
