Absolutne piękno wśród kwiatów mikołajka
Kiedy mieszkałem w dzielnicy Nowe Miasto Zielonej Góry, czyli na terenie dawnej gminy, zachwycałem się nad różnorodnością i licznością owadów odwiedzających mikołajka płaskolistnego (Eryngium planum L.). Jednakże różnica, jaką jest mi dostrzegać od trzech dni, obserwując kwitnienie moich mikołajków na terenie sąsiedniej gminy, w wiosce, którą zamieszkuję od niedawna, jest KOLOSALNA. Na ten temat pojawi się osobny wpis, ale dziś skupimy się na jednej błonkówce (Hymenoptera) - złotolitce (Chrysis sp.). Bardzo starałem się oznaczyć tą piękność do gatunku, ale niestety zdjęcia "na dziko" nie dają mi tej możliwości. Doszedłem jedynie do wniosku, że jest to złotolitka (mam nadzieję, że poprawnie!) (w każdym razie rodzaj Chrysis - 26 gatunków w Polsce!), a nie Chrysidea (jeden gatunek w Europie, w Polsce brak - patrz literatura).
Co urzeka w złotolitkowatych (Chrysididae)? Ano, metaliczny połysk, refleksy, barwy... biologa (a może nie tylko?) zauroczy jeszcze specyficzna biologa poszczególnych gatunków, ale gdy skupimy się na wyglądzie... no chodzący minerał mieniący się różnymi barwami (zależne od gatunku!). Przyjrzyjcie się "mojej" złotolitce. Taka połyskująca osa. Pieczołowicie zajadała się pyłkiem mikołajków, była bardzo beztroska, dawała się fotografować, choć chowała się sprytnie nieco. Bo co ja ustawiłem już sobie kadr i portrecik, to ona w bok, albo nur w pręciki... Piękna prawda?
Przydatna literatura:
Noskiewicz J., Puławski W. 1958. Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXIV. Błonkówki Hymenoptera. Zeszyt 55-56. Złotolitki Chrysididae, Cleptidae. PWN, Polski Związek Entomologiczny. 65 stron.
Porzeczkowy najeźdźca
Od miesiąca czasu obserwuję na swej porzeczce czerwonej całkiem sporo pluskwiaków. Od razu wiadomo, że niepryskane ;)
Z początku myślałem, że to odorki, ponieważ czasem przy otarciu się o krzew czy przy już zbiorze dojrzałych owoców, czuć inwensywny i raczej nieprzyjemny zapach.
Okazało się jednak, że na krzewie jest cała wielka rodzina knieżyc porzeczkówek (Elasmucha ferrugata Fabricius, 1787). Całkiem ładny gatunek o wyraźnych wyrostkach na przedpleczu w stadium imaginalnym (dojrzałym). Jeszcze dwa tygodnie temu widywałem jedynie stadia młodociane, niemal dorosłe. Od tygodnia jednak krzew zapełnił się imagines (dorosłymi).
Ciekawe jest to, że samica wykazuje troskę o jaja i początkowe stadia larwalne. Owad występuje na porzeczkach, ale i malinach, jeżinach czy różach.
W sadownictwie nieporządany owad, przede wszystkim z uwagi na emitowany zapach w sytuacji zagrożenia, który pozostaje na porzeczkach, czyniąc je niesmacznymi. Gatunek eurazjatycki.
O strategiach i obronie!
Tak krótko o wczoraj. Jedna szkoła, dwa tematy. Klasyczny "Owad czy robak?" oraz mniej klasyczny, czyli "Strategie obronne zwierząt" [klknij i zobacz].
Ten ostatni realizowany jest w oparciu o prezentację multimedialną, prezentującej rozmaite sposoby ucieczki prezd byciem uśmierconym i zjedzonym. Od barw ochronnych, przez upodabnianie się kształtem do otoczenia, wydzielanie toksyn, opryskiwanie substancjami ochronnymi i wiele innych strategii po plamy na ciele udające oczy.
Podczas zajęć pokazałem gablotę entomologiczną obrazującą jedynie drobny ułamek możliwości owadów w przybieraniu różnych form, kształtów, oczywiście nie tylko celem obrony. Nie zabrakło również kilku żywych owadów, np. samca straszyka olbrzymiego, który w chwilach zagrożenia staje na przednich czterech odnóżach i stara się uderzać napastnika tylnymi, wyposażonymi w hakowate kolce.
Ścięga łąkowa
Łąki to życie. Łąki to eksplozja bioróżnorodności. Łąki są ciekawsze od trawników, nawet gdy skupimy się chwilę na łąkowych trawach. Dojrzymy wówczas rozmaite owady zainteresowane liśćmi czy sokami płynącymi w soczystych łodygach. Tymi ostatnimi zainteresowane są pluskwiaki zwane ścięgami łąkowymi (Leptopterna dolobrata Linnaeus 1758).
Ścięgi wygrzewają się chętnie na słońcu siedząc na wysokich trawach. Dorosłe samce posiadają pełne skrzydła, podczas gdy samice mają skrzydła skrócone. Panowie prezentują się w pięknych barwach od żółtego po czerwień i pomarańcz, które silnie kontrastują z czernią. Z kolei samice odznaczają się żółto-zielonym ubarwieniem.
Gatunek pospolity i kosmopolitycznie rozprzestrzeniony. Należy do rodziny tasznikowatych (Miridae). Na zdjęciu samiec.
Kończymy maj 2018
Ostatni dzień maja Mili Moi! Wypadło nam do tego Święto, wielu z Was wyjedzie na "długi weekend", jeśli tylko z sukcesem uzyskaliście jutro urlop.
Pogoda taka, że pewno Będziecie szukać wody. Jakieś jeziorko, basen, może morze? A ja póki co trwam w swej przeprowadzce, więc nie podzielę Waszych radości ;)
Czas poleciał, prawda? Zaraz czerwiec, koniec szkoły, wakacje, koniec lata... stary, wyhamuj, cieszmy się majem ;)
Co w maju? Ano sporo lekcji dla przedszkoli i szkół, głównie poświęconych owadom. 10 maja gościłem również w Dziennym Domu "Senior-Wigor", gdzie opowiadałem Seniorom o przyrodzie południowego Tajwanu (wcześniej o Huisun, zresztą Rzućcie okiem na relację - kliknij). Rozmawiałem też sporo o drzewach, ich roli w mieście wobec nas i przyrody. Prowadziłem zajęcia poświęcone tym zagadnieniom dla przedszkolaków oraz na zaproszenie Radia Zielona Góra dla uczniów szkoły podstawowej przy okazji nasadzeń kompensacyjnych realizowanych przez radiowców.
Poza żywo-edukacyjnie, zrobiliśmy spotkanie dla mieszkańców jako stowarzyszenie Ruch Miejski Zielona Góra, na którym przedsykutowaliśmy wiele rozmaitych problemów miasta, dotyczących relacji z władzami lokalnymi, kultury, komunikacji i transportu, ale i oczywiście przyrody. Choć tej ostatniej poświęcę osobiście więcej uwagi na jednym ze spotkań tematycznych, które będziemy niebawem proponować.
kliknij tu lub plakat i odwiedź stronę Ruchu Miejskiego ZG
W maju również widziałem wreszcie pazia żeglarka (Iphiclides podalirius Linnaeus, 1758) (wielu widziało, ja wciąż nie!!!) w Gryżyńskim Parku Krajobrazowym. Motyl ten jest objęty częściową ochroną gatunkową. Może mieć nawet dwa pokolenia rocznie, a rośliny żywicielskie całe szczęście są pospolite (m.in. śliwy, grusze, jarzęby, głogi). Maj przyniósł trochę nowych doświadczeń, przede wszystkim jednak piękna pogoda nie idzie w parze z deszczem, którego rzeczywiście brakuje...
